جزییات مراحل اجرای آرماتوربندی در سازه‌های بتنی

آرماتوربندی از حساس‌ترین قسمت‌های ساختمان بتنی است که به دقت بالایی برای اجرا نیاز دارد. زیرا‌ تمامی نیروهای کششی در ساختمان به وسیله آرماتورها تحمل می‌شود. بدین لحاظ، در اجرای آرماتوربندی ساختمان‌های بتنی باید نهایت دقت و حوصله به عمل آید. به همین منظور، در ادامه با فرامفتول همراه باشید تا به شرح کلی آن بپردازیم.

آرماتوربندی چیست؟

آرماتور در واقع همان میلگرد است. به فرآیند چینش میلگردها که شامل خمکاری و اتصال آن‌ها به روش‌های مختلف است، آرماتور بندی و به میلگردهای شکل گرفته، آرماتور گفته می‌شود. عملیات آرماتوربندی پیش از بتن‌ریزی انجام می‌شود. انجام این کار موجب می‌گردد که استحکام کششی بتن بالا رود و مقاومت آن در برابر تنش‌های محیطی افزایش یابد. در واقع آرماتوربندی سبب اتصال ایده آل بین بتن و میلگرد شده و مقاومت سازه بتنی را بالا می‌برد.

مراحل آرماتوربندی یک سازه بتنی

در اجرای هر پروژه ساختمانی، بخش‌های مختلفی وجود دارد که هر بخش، خود شامل مراحل متفاوتی می‌شود. با توجه به وسعت پروژه، ممکن است یک پیمانکار مسئولیت کل آن را بر عهده بگیرد و یا مسئولیت هر بخشی بر عهده یک شرکت پیمانکاری باشد. مراحل آرماتوربندی سازه‌های بتنی به شرح زیر می‌باشد.

طراحی ساختمان و مشخص کردن اجزاء آن

مرحله‌ اول، طراحی ساختمان در برابر بارهای وارده است. به این صورت که پس از تحویل نقشه سازه توسط مهندس معمار، مهندس محاسب سازه شروع به برآورد داده‌های لازم می‌کند. وی با توجه به مقاومت بتن، ابعاد ستون‌ها، تیرها و سایر عناصر ساختمان را برآورد می‌کند. تعداد و سایز آرماتورها، محل قرارگیری، فاصله‌شان از یکدیگر و از سطح بتن اطلاعاتی است که به شکل نقشه‌های اجرایی ارائه می‌شوند.

خرید آرماتور

پس از این که نقشه‌های اجرایی آماده شد، می‌توان اقدام به خرید مصالح ساختمانی از جمله آرماتور کرد. آرماتورها در سایزها و تعدادی که مطابق با نقشه ها است، خریداری می‌شوند.

چک کردن آرماتورها

پس از این که میلگردها خریداری شدند، باید بررسی شوند که سالم بوده و درست خریداری شده باشند. معمولاً مهندس مشاور در محل حضور داشته و سلامت آرماتورها را بررسی می‌کند.

تهیه امکانات برای آرماتور بندی

در این مرحله، لازم است تا تجهیزاتی که برای خم کردن میلگردها لازم است، فراهم شود. معمولاً از وسایل خاصی برای خم کردن آرماتورها استفاده می‌شود که می‌بایست در محل وجود داشته باشد.

آرماتورگذاری

در این مرحله، مطابق با نقشه‌های اجرایی، آرماتورهایی با سایز مشخص و در تعداد معین را به نحوی که نقشه مشخص کرده است، کنار یکدیگر قرار داده و سپس به یکدیگر متصل می‌کنند.

چک کردن مجدد آرماتوربندی

در این مرحله، لازم است تا آرماتورها مجدداً چک شوند تا از درست بودن محل قرارگیری و سایز میلگردها اطمینان حاصل شود. همچنین، باید دید که آرماتورها به درستی به یکدیگر وصل شده باشند. در صورتی که اتصال قسمتی از آرماتور بندی شل شده باشد، باید اتصالش اصلاح شود.

قالب گذاری و بتن ریزی

مرحله آخر این بخش، قالب گذاری است. با گذاشتن قالب در اطراف آرماتورها و بتن ریزی داخل آن‌ها، بعد از گذشت حدود ۲۸ روز، بتن با مقاومت تعیین شده به دست می‌آید.

انواع اتصال با سیم مفتول

به طور کلی، برای اتصال میلگردها با سیم‌های مفتولی به یکدیگر، از دو شیوه اصلی بهره برده می‌شود. روش ضربدری و روش بستن از کنار که در ادامه، هر یک جداگانه توضیح داده می‌شوند.

روش ضربدری

دو میلگرد را کنار هم قرار می‌دهند و به صورت ضربدری سیم مفتول را از زیر و روی آن‌ها عبور می‌دهند. سپس انتهای سیم مفتول‌ها را به یکدیگر متصل کرده و باقی آن‌ها را به قسمت پایین خم می‌کنند تا از ایجاد برجستگی‌های نوک تیز جلوگیری شود.

روش بستن از کنار

در این روش نیز مانند روش ضربدری ابتدا میلگردها کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند. سپس، سیم مفتول از زیر میلگرد پایینی عبور کرده و از قسمت کناری میلگرد بالایی عبور داده می‌شود. در نهایت، انتهای آن‌ها را به یکدیگر وصل می‌شوند؛ این روش به دلیل نحوه اتصال سیم مفتول ها به یکدیگر به روش کرواتی معروف شده است.

مزایای آرماتوربندی

افزایش استحکام کششی در سازه بتن آرمه

افزایش مقاومت سازه بتنی در برابر آب و آتش

پایداری بیشتر سیستم ساختمان نسبت به سایر ساختمان‌ها

جلوگیری از انحراف ساختمان نسبت به حالت اولیه

هزینه کمتر نگهداری بتن دارای آرماتور

نیاز به مهارت کمتر در سازه‌های بتنی نسبت به سازه‌های فولادی

معایب آرماتوربندی

بالا بودن هزینه شکل دهی بتن دارای آرماتور

کاهش قدرت بتن آرمه در صورت ایجاد انقباض و بروز ترک

 ضوابط آرماتور بندی در ایران

• میلگردها باید با وسایل مکانیکی بریده شوند و استفاده از روش‌های دیگر نیاز به تائید دستگاه نظارت دارد.

• تمامی میلگردها باید به صورت سرد خم شوند.
• خم کردن آرماتورها تا حد امکان باید به صورت مکانیکی و به وسیله ماشین مجهز به فلکه خم‌کن و با یک عبور در سرعت ثابت انجام شود؛ به طوری که شعاع انحنای قسمت خم شده دارای شعاع یکسان باشد.
• سرعت خم کردن آرماتور ها باید متناسب با نوع فولاد و دمای محیط باشد.
• باز و بسته کردن خم‌ها برای شکل دادن مجدد به آرماتور ها مجاز نیست.
• خم کردن آرماتورهایی که یک سرشان در بتن است، مجاز نیست.
• اگر دمای محیط کمتر از ۵- درجه سانتی گراد باشد، نباید میلگردها را خم کرد.

ضوابط مربوط به جای گذاری و بستن آرماتورها

• آرماتورها باید قبل از بتن ریزی، مطابق نقشه‌های اجرایی در جای خود قرار گیرند و طوری بسته شوند که جابه‌جایی آن‌ها خارج از مقدار مجاز انحراف آرماتورها نشود.
• برای به هم بستن میلگردها و عناصر سازه‌ای به آن‌ها، باید از مفتول ها یا اتصال دهنده‌ها و گیره‌های فولادی استفاده کرد. باید توجه داشت که انتهای برجسته سیم‌ها، اتصال دهنده‌ها و گیره‌ها در قسمت بتن محافظ واقع نشود؛ مگر آن که سطح بتن به خوبی در برابر عوامل مهاجم محیطی محافظت شوند.
• استفاده از جوشکاری با قوس الکتریکی برای به هم بستن میلگردهای متقاطع فقط با رعایت ضوابط مذکور در مقررات ملی ساختمان و با تایید دستگاه نظارت مجاز می‌باشد. در این صورت، جوش نباید باعث کاهش سطح مقطع میلگرد و ایجاد زدگی در آن شود.